دخانیات یکی از مهم‌ترین عوامل خطر قابل پیشگیری در مرگ و بیماری در سراسر جهان است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، هر سال بیش از ۸ میلیون تن در اثر مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند که بیش از ۱ میلیون تن از آن‌ها، غیرسیگاری‌هایی هستند که در معرض دود دست‌دوم قرار گرفته‌اند.
🔻 دخانیات نه‌تنها تهدیدی برای فرد مصرف‌کننده است، بلکه اثرات مخربی بر اطرافیان، کودکان و محیط‌زیست نیز دارد. دود سیگار شامل گازهای سمی، ذرات معلق و مواد سرطان‌زا است که می‌تواند در محیط باقی بماند و حتی پس از خاموش شدن سیگار نیز سلامت دیگران را تهدید کند.
انواع دخانیات:
▫️سیگار سنتی: حاوی بیش از ۷۰۰۰ ماده شیمیایی است که حداقل ۷۰ نوع از آن‌ها سرطان‌زا هستند.
▫️قلیان: مصرف یک ساعت قلیان می‌تواند معادل مصرف ۱۰۰ نخ سیگار باشد.
▫️سیگار الکترونیکی: حاوی نیکوتین، فلزات سنگین و ترکیبات شیمیایی مضر است.
تنباکوی بدون دود: مانند تنباکوی جویدنی یا انفیه که با سرطان‌های دهانی در ارتباط است.
▫️دود دست‌دوم و دست‌سوم: شامل دود استنشاقی و ذرات باقیمانده سمی روی سطوح.
▫️سیگارهای دست‌پیچ: بدون فیلتر و خطرناک‌تر از سیگارهای کارخانه‌ای.
عوارض مصرف دخانیات:
▫️عوارض جسمی و روانی مصرف دخانیات:
▫️سیستم تنفسی: بیماری‌های مزمن ریوی، برونشیت مزمن و سرطان ریه.
▫️قلب و عروق: افزایش فشار خون، تصلب شرایین، سکته قلبی و مغزی.
▫️سیستم عصبی: وابستگی روانی، اضطراب، افسردگی، کاهش تمرکز و حافظه.
▫️تولیدمثل و بارداری: کاهش باروری، زایمان زودرس، ناهنجاری‌های جنینی.
▫️سرطان‌ها: ریه، دهان، حنجره، معده، کلیه، مثانه، لوزالمعده و غیره.
▫️پوست و مو: پیری زودرس، چین‌وچروک، تیرگی پوست و ریزش مو.
▫️سیستم ایمنی: ضعف در مقابله با عفونت‌ها و ترمیم دیرهنگام زخم‌ها.
▫️بینایی و شنوایی: افزایش خطر آب‌مروارید، کاهش شنوایی، آسیب عصب بینایی.
▫️سلامت دهان: بوی بد دهان، پوسیدگی دندان، التهاب لثه.
▫️استخوان‌ها: کاهش تراکم استخوان، افزایش خطر پوکی استخوان.
▫️اثرات روانی-اجتماعی: کاهش اعتمادبه‌نفس، عملکرد تحصیلی یا شغلی ضعیف.
▫️تأثیرات اقتصادی: هزینه‌های مالی بالا برای خرید دخانیات و درمان بیماری‌ها.